Πόσο σημαντικό είναι για κάθε παιδί να φοιτήσει δύο χρόνια στο Νηπιαγωγείο;

από την Μαρία Σαλαγιάννη
Σχολική Σύμβουλο Προσχολικής Αγωγής 55ης Περιφέρειας 

 Αγαπητοί Γονείς,

Ο θεμέλιος λίθος της  πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης  αλλά και ολόκληρης της εκπαιδευτικής πυραμίδας, είναι το Νηπιαγωγείο.

Κάθε παιδί αποκτά την ταυτότητά  του ως μαθητής σταδιακά, χτίζοντας  χρόνο με το χρόνο την προσωπική του σχολική και ακαδημαϊκή πορεία. Δύο χρόνια φοίτησης στο Νηπιαγωγείο  εξασφαλίζουν γερά και ισχυρά θεμέλια για το οικοδόμημα αυτής της εκπαιδευτικής πορείας.

Γιατί και πώς γίνεται αυτό;

Αρχικά, το  πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο Νηπιαγωγείο προβλέπει ένα διάστημα ομαλής προσαρμογής στο σχολικό πλαίσιο ώστε να δίνεται η  δυνατότητα και ο χρόνος που απαιτείται σε κάθε παιδί, να νοιώσει ασφάλεια και εμπιστοσύνη, να γνωριστεί με τα άλλα παιδιά, να δημιουργήσει σχέσεις και να αναπτύξει τις ατομικές και κοινωνικές του δεξιότητες. Από την έναρξη του σχολικού έτους έως και τη λήξη των δυο χρόνων φοίτησης,  κάθε παιδί ενθαρρύνεται να διανύσει την διαδρομή και τη διαδικασία της κοινωνικοποίησής του. 

Πώς; Μα φυσικά παίζοντας!! Παίζοντας παιχνίδια ατομικά, ομαδικά, οργανωμένα ή ελεύθερα, παιχνίδια θεατρικά, ψυχοκινητικά, συμβολικά, γλωσσικά, μαθηματικά, επιτραπέζια, επιδαπέδια και παράλληλα “διαβάζοντας”, ζωγραφίζοντας, κάνοντας κατασκευές κλπ.

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου,  είναι ένα ανοικτό πρόγραμμα που δεν περιορίζει αυστηρά τον εκπαιδευτικό της τάξης, αλλά αντίθετα, του επιτρέπει να σχεδιάζει δραστηριότητες μέσα από τις οποίες  όλοι οι μαθητές, ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά τους, θα μπορούν να συμμετέχουν δημιουργικά. Για το λόγο αυτόν, κάθε Νηπιαγωγείο, ακολουθώντας τις βασικές κατευθύνσεις και τις παιδαγωγικές αρχές του Αναλυτικού Προγράμματος, μπορεί να προσεγγίζει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους τα γνωστικά αντικείμενα της γλώσσας, των μαθηματικών, του περιβάλλοντος (ανθρωπογενούς και φυσικού), των τεχνών, της πληροφορικής και των τεχνολογιών,  δίνοντας  ιδιαίτερη έμφαση  στο ρυθμό της προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης  του κάθε παιδιού.   Οι νηπιαγωγοί είναι εκπαιδευμένοι, από τις πανεπιστημιακές τους σπουδές, να σχεδιάζουν και να υλοποιούν ποικίλες διδακτικές πρακτικές για να προσεγγίσουν τα γνωστικά αντικείμενα του Αναλυτικού Προγράμματος,  απαντώντας στις διαφοροποιημένες ανάγκες νηπίων και προνηπίων.

Για όλα τα ζητήματα που αφορούν το εκπαιδευτικό έργο, τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις και τις διδακτικές πρακτικές που αξιοποιούνται για την διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων του προγράμματος, παρακολουθούν υποχρεωτικά επιμορφώσεις από τους Σχολικούς Συμβούλους  σε τακτά χρονικά διαστήματα από την έναρξη έως τη λήξη του σχολικού έτους. Επίσης συμμετέχουν σε προαιρετικά σεμινάρια, τα οποία στοχεύουν στην  διαρκή τους εκπαίδευση/ επιμόρφωση και υποστήριξη στο καθημερινό τους έργο.  Υποστηρίζονται επιπλέον, από τους υπευθύνους σχολικών δραστηριοτήτων στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων αγωγής υγείας, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής εκπαίδευσης. Πολλά είναι τα Νηπιαγωγεία που υλοποιούν προγράμματα e-twining και συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα και σε επιμορφωτικά προγράμματα που σχεδιάζονται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και από άλλους φορείς του Υπουργείου Παιδείας. Εξαιρετικά σημαντική είναι η συνεργασία των νηπιαγωγών  με τους δασκάλους της Α’ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου, για το σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων,  δράσεων και εκδηλώσεων που διευκολύνουν την ομαλή μετάβαση από  το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό. Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η συστηματική συνεργασία τους με τους γονείς των μαθητών τους, τους οποίους φροντίζουν να εμπλέκουν στην εκπαιδευτική διαδικασία με πολλούς τρόπους. 

Τα παιδιά με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες υποστηρίζονται από τα  Κέντρα  Διάγνωσης Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) και από τους Σχολικούς Συμβούλους Ειδικής Αγωγής, οι οποίοι εποπτεύουν τα  Τμήματα Ένταξης που λειτουργούν  στα Νηπιαγωγεία. Προβλέπεται επίσης Παράλληλη Στήριξη, καθώς και  Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό, ώστε να πλαισιώνονται με εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα τα παιδιά που  το χρειάζονται, χωρίς να επιβαρύνονται  οικονομικά οι οικογένειες.  

Η δεύτερη χρονιά φοίτησης στο Νηπιαγωγείο βρίσκει τα παιδιά εξοικειωμένα με το εκπαιδευτικό πλαίσιο, οπότε υπάρχει μπροστά τους  ένας ακόμη χρόνος που θα τα βοηθήσει να εξελίξουν περισσότερο τις δυνατότητές τους  σε όλα τα επίπεδα.  Προσωπικά  ενδυναμωμένα, τα νήπια  έχουν εμπεδώσει τους ρυθμούς και τους κανόνες της ομάδας και μπορούν πλέον να παίζουν έναν διαμεσολαβητικό και υποστηρικτικό ρόλο για τα μικρότερα παιδιά, τα προνήπια, αναπτύσσοντας την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους. Έχουν μάθει πως να μαθαίνουν και μπορούν να το δείξουν και στα μικρότερα παιδιά της ομάδας τους. Το ένα παιδί γίνεται σκαλοπάτι για τη μάθηση και την εξέλιξη του άλλου. Είναι μια αλληλεπιδραστική διαδικασία που την χαίρονται πολύ τόσο τα νήπια όσο και τα προνήπια.

Ολοκληρώνοντας δυο χρόνια φοίτησης στο Νηπιαγωγείο, τα παιδιά έχουν κατακτήσει έννοιες, έχουν μάθει να αγαπούν τα βιβλία και να δημιουργούν ιστορίες, έχουν μάθει ιστορικά και πολιτισμικά γεγονότα, έχουν μάθει να αγαπούν και να φροντίζουν το περιβάλλον και έχουν κατακτήσει μια σειρά από δεξιότητες όπως να γράφουν το όνομά τους, να συντάσσουν προσκλήσεις για τις γιορτές, να γράφουν ευχές για τους γονείς και τους φίλους τους, να μετρούν και να κάνουν υπολογισμούς και να χρησιμοποιούν δημιουργικά τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Τι είναι όμως το σημαντικότερο που μαθαίνουν τα παιδιά στο Νηπιαγωγείο; Μαθαίνουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Μαθαίνουν πως να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, πως να διαχειρίζονται τις δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις που βιώνουν ( θυμό, φόβο, απώλεια, αναμονή, ζήλεια),  πως να διατυπώνουν ερωτήματα, πως να εκφράζουν τις ιδέες τους, πως να σκέφτονται για να λύνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, πως να συνυπάρχουν χωρίς να πληγώνουν και να στεναχωρούν τους άλλους, πως να κάνουν φίλους και πως να τροποποιούν τις συμπεριφορές που δεν δίνουν χαρά και ικανοποίηση στα ίδια και στους φίλους τους. Μαθαίνουν πως να μαθαίνουν και πως να ζουν με αγάπη και σεβασμό στο περιβάλλον τους.

Όλα τα παραπάνω, που αποτελούν βασικά θεμέλια για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε  παιδιού και είναι ισχυροί παράγοντες όχι μόνο για την ομαλή προσαρμογή του στην επόμενη σχολική βαθμίδα, αλλά και για την ίδια του την επιτυχία στη ζωή,  χτίζονται αβίαστα σε ένα σχολικό  περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης που παρέχει το Νηπιαγωγείο.

«Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω για το πως να ζω, τι να κάνω και πως να είμαι, τα έμαθα στο νηπιαγωγείο. Η σοφία δε βρισκόταν στην κορυφή του σχολικού βουνού, αλλά εκεί, στα βουναλάκια από άμμο, στο νηπιαγωγείο» (Robert Fulghum, 2010).

 Αγ